Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου 2025

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

 Παρακάτω σας δίνω 4 εργασίες. Μπορείτε να κάνετε μία από αυτές (όποια σας αρέσει και σας ενδιαφέρει το θέμα) μέσα στις διακοπές των Χριστουγέννων για να υπολογιστεί στο βαθμό του Α' τετραμήνου.... Περισσότερα θα πούμε στο μάθημα....

Εργασία 4η

Η δεύτερη σημαντικότερη πόλη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας κατά την περίοδο που ξεκινήσαμε να μελετάμε ήταν η Θεσσαλονίκη. Να ετοιμάσετε λοιπόν μια παρουσίαση με τα Βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης. Προσέξτε τα μνημεία να είναι της περιόδου 300-1400 μ.Χ. Μην γράψετε πολύ κείμενο: το πολύ 10-15 σειρές για κάθε μνημείο (τι είναι, πως ονομάζεται, που βρίσκεται, πότε χτίστηκε κλπ.) και 2-4 φωτογραφίες (όσο γίνεται από διαφορετικές οπτικές γωνίες φυσικά).

Υ.Γ.1. ΜΗΝ σταθείτε στους πρώτους ιστότοπους που θα σας βγάλει η αναζήτηση... ψάξτε λίγο παραπάνω.

Υ.Γ.2. ΜΗΝ σταθείτε μόνο στα γνωστά μνημεία.... ψάξτε λίγο να βρείτε κάτι που οι άλλοι δε θα βρουν.

Υ.Γ.3. Επειδή εκκλησίες έχει πολλές προσπαθήστε εκτός από εκκλησίες να βρείτε και άλλου είδους μνημεία....

Υ.Γ. 4 Εάν κάποιος έχει τη δυνατότητα θα μπορούσε να κάνει την εργασία σε πρόγραμμα βίντεο και να συνοδεύεται από μουσική (να ταιριάζει βέβαια). Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το movie maker ή κάποιο άλλο εργαλείο που διατίθεται (δωρεάν) στο διαδίκτυο.


Εργασία 3η


Σύμφωνα με τη wikipedia "Ως Δρόμος του Μεταξιού είναι γνωστό το δίκτυο των εμπορικών δρόμων μεταξύ της Κίνας και των κρατών που βρίσκονται στα δυτικά και στα νότια αυτής. Το δίκτυο αυτό απλωνόταν σε ολόκληρη την Ασιατική ήπειρο, με έναρξη την Κίνα και προορισμό την Ινδία, την Περσία και τις περιοχές της Μεσογείου, ενώ παράλληλα, μέσω του Ινδικού Ωκεανού, τα προϊόντα μεταφέρονταν μέσω των θαλάσσιων διαδρομών προς την Ινδοκίνα, την Ινδία, την Αραβική χερσόνησο και τις χώρες της ανατολικής Αφρικής. Ο Δρόμος του μεταξιού υπήρξε το σημαντικότερο εμπορικό δίκτυο από την Αρχαιότητα, μέχρι την εγκατάλειψή του μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453.".

Να ετοιμάσετε μία παρουσίαση στην οποία:
1) Στην αρχή να παρουσιάσετε 1-2 χάρτες σχετικά με τις περιοχές που κάλυπτε αυτό το δίκτυο εμπορικών δρόμων (οι πρώτοι χάρτες που θα σας βγάλει η αναζήτηση δεν είναι κατ' ανάγκην και οι καλύτεροι... ψάξτε το λίγο)
2) Στη συνέχεια να παρουσιάσετε μερικές πόλεις-σταθμούς του δρόμου του μεταξιού (οι προηγούμενοι χάρτες θα σας βοηθήσουν). Να βάλετε 2-3 φωτογραφίες από κάθε πόλη στις οποίες να μην παρουσιάζετε σημερινά μνημεία αλλά μνημεία εκείνης της εποχής (έως το 1453) έτσι ώστε να έχουμε εικόνα εκείνης της εποχής (αρχιτεκτονική, μνημεία, τέχνη κλπ.)
3) Τέλος να παρουσιάσετε κάποια από τα προϊόντα που μεταφέρονταν σε αυτούς τους δρόμους με κάποιες πληροφορίες γι' αυτά. Να προτιμήσετε σπάνια και εξωτικά προϊόντα που προέρχονταν από την ανατολή και οι πληροφορίες (4-5 σειρές) που θα γράψετε να έχουν σχέση με την εποχή και το δρόμο του μεταξιού.
4) Μπορείτε επίσης να παρουσιάσετε κάποια μέσα μεταφοράς της εποχής (π.χ. καραβάνια, εμπορικά πλοία των Αράβων κλπ.)



Υ.Γ. Αν θέλετε μπορείτε στο τέλος να γράψετε και κάτι (1-2 διαφάνειες) για τα σχέδια που γίνονται στις μέρες μας για δρόμους (οδικούς, σιδηροδρομικούς κλπ.) που θα ενώνουν την Άπω Ανατολή με την Ευρώπη.


Εργασία 2η

Να αναζητήσετε στο διαδίκτυο πληροφορίες για το στρατό και τον οπλισμό στα Βυζαντινά χρόνια. Στη συνέχεια να δημιουργήσετε μία παρουσίαση (10-12 διαφάνειες) στην οποία να εμφανίζονται τα συμπεράσματά σας συνοδευόμενα από αντίστοιχες εικόνες. Μπορείτε να αναζητήσετε πληροφορίες στην wikipedia (πατήστε εδώεδώ και εδώ), στο “εξερευνώντας τον κόσμο του Βυζαντίου” (πατήστε εδώ και εδώ) το περιοδικό Αρχαιολογία (πατήστε εδώ), στο Γεν. Επιτελείο Στρατού (πατήστε εδώ σελ.8-15) και στην Εγκυκλοπαίδεια του Μείζονος Ελληνισμού (εδώ). Να επιμείνετε κυρίως στην παρουσίαση τύπων στρατιώτη (π.χ. Κατάφρακτος) και τύπων όπλων. Φυσικά και όπου αλλού βρείτε πληροφορίες αρκεί ο ιστότοπος να είναι, όσο γίνεται, έγκυρος
Προσοχή στις εικόνες που θα χρησιμοποιήσετε: Να αποφύγετε αυτές που σας φαίνονται εντυπωσιακές και να προτιμήσετε εικόνες της εποχής εκείνης, οι οποίες δεν είναι τόσο εντυπωσιακές είναι όμως πιο ακριβείς και μας βοηθούν να βγάλουμε καλύτερα συμπεράσματα. 

Εργασία 1η

Τα καλύτερα ψηφιδωτά της εποχής του Ιουστινιανού σώζονται στην ιταλική πόλη Ραβένα  (Ravenna). Να αναζητήσετε φωτογραφίες διαφόρων ψηφιδωτών από τη Ραβένα και να δημιουργήσετε μία παρουσίαση 10-15 διαφανειών. Στη λεζάντα που θα συνοδεύει κάθε φωτογραφία να γράψετε:

α. τι εικονίζεται (π.χ. Ο Χριστός Παντοκράτωρ), 

β. πού βρίσκεται το ψηφιδωτό (π.χ. Άγιος Βιτάλιος) 

γ. πότε κατασκευάστηκε (π.χ. 525 μ.Χ.) 

δ. Αν υπάρχει και καμιά άλλη ενδιαφέρουσα πληροφορία σε μια δύο σειρές προσθέστε την.


Για να σας διευκολύνω στην αναζήτηση σας αναφέρω τα σημαντικότερα μνημεία της Ραβένας στα οποία υπάρχουν ψηφιδωτά:
Άγιος Βιτάλιος (Basilica of San Vitale)
Άγιος Απολλινάριος (Basilica of Sant' Apollinare Nuovo)
Μαυσωλείο της Γάλλας Πλακίδιας (Mausoleum of Galla Placidia)
Το βαπτιστήριο των Αρειανών (Arian Baptistry)
Το βαπτιστήριο των ορθοδόξων (Baptistry of Neon).

Έβαλα και ξενόγλωσσες ονομασίες των μνημείων για να διευκολυνθείτε στην αναζήτηση (Η λέξη "ψηφιδωτά" στα αγγλικά είναι "mosaics").

Να προσέξετε:
- θέλουμε ΨΗΦΙΔΩΤΑ (όχι ζωγραφιές/νωπογραφίες)
- θέλουμε ψηφιδωτά από τη Ραβένα (όχι από άλλη περιοχή)
- θέλουμε ψηφιδωτά από το 400 μ.Χ. μέχρι την εποχή του Ιουστινιανού (550 μ.Χ.)
- στο τέλος ΔΕΝ ΞΕΧΝΑΜΕ ΝΑ ΠΡΟΣΘΕΣΟΥΜΕ ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΑΜΕ. Και φυσικά όσο περισσότερες οι πηγές τόσο καλύτερη η εργασία (λογικά...)
- Επίσης καλό είναι κάτω από κάθε φωτογραφία να γράφουμε (με μικρά μικρά γράμματα) τον ιστότοπο από τον οποίο την κατεβάσαμε.
- Όσοι επιλέξτε να κάνετε την εργασία αυτή να τη στείλετε στο mail μου.

- Εννοείται ότι αντί για παρουσιάση μπορείτε να χρησιμοποιήσετε όποιο αντίστοιχο πρόγραμμα θέλετε (π.χ. movie maker κλπ.)

Δείτε και αυτό το video αν θέλετε να πάρετε μια γεύση από τα ψηφιδωτά της Ραβέννας

Όταν η λογοτεχνία συναντά την ιστορία...

Αφού στα τελευταία μαθήματα μιλήσαμε για τον εκχριστιανισμό των Ρώσων, ας δούμε πως τον περιγράφει ο Ν. Καζαντζάκης στο έργο του "Ταξιδεύοντας Ρουσία". Φυσικά ο Ν. Καζαντζάκης δίνει μια άποψη καλλιτεχνική/λογοτεχνική...

"... Οι Βαράγγοι οργάνωσαν τους Ρούσους εξωτερικά, οι Βυζαντινοί τους οργάνωσαν εσωτερικά, καλλιέργησαν τις πνευματικές και ψυχικές τους δυνάμεις, τους έδωκαν πολιτισμό. Αλφαβητάρι, γραφή και τέχνη, γράμματα, θρησκεία, όλα τα χρωστούν στους Βυζαντινούς [...] 

Ο Βλαδίμηρος [...] είχε στείλει αποκρισάριους σε όλα τα γύρα του τα ρηγάτα, να δουν και να του παραστήσουν τι θεούς λατρεύουν για να διαλέξει [...]. Όταν τέλος οι απεσταλμένοι έφτασαν από το Βυζάντιο, σάλεψαν από θαυμασμό τα φρένα τους. "Δεν ξέρουμε", έγραφαν στο βασιλιά τους, "αν είμαστε στον ουρανό ή στη γης· τόση ομορφιά ξεπερνάει τη φαντασία του ανθρώπου."

Ο Βασίλειος Βουλγαροκτόνος τους έδειξε τα παλάτια του, τις εκκλησίες, τους αγώνες στον Ιππόδρομο, τις γιορτές, τις λιτανείες· τους φόρτωσε πολύτιμα δώρα κι έδωκε τέλος την αδερφή του την Άννα στο Βλαδίμηρο γυναίκα. Μαγεύτηκε από τα τόσα πλούτη και την τόση δύναμη ο βάρβαρος Ρούσος ηγεμόνας, βαφτίστηκε στη Χερσώνα της Κριμαίας κι άρχισε να βαφτίζει κοπαδιαστά, στους ποταμούς, τους λαούς του. Η Άννα, η φίνα, πολιτισμένη θυγατέρα της ξακουσμένης Θεοφανώς, πήρε μαζί της λόγιους, παπάδες, ζωγράφους, αρχιτέκτονες κι ανέβαινε το Βορρά, πέρασε τους απέραντους κάμπους, κοιμήθηκε στα χαμηλά πρωτόγονα σπίτια, ξυπνούσε το πρωί μέσα στα χιόνια κι ανέβαινε ολοένα κατάβορρά, φέρνοντας μέσα στις ντελικάτες φούχτες της, να τον μεταφυτέψει στα μαύρα τούτα χώματα, κάτω από τα χιόνια, τον πολιτισμό της Ελλάδας.

Ο σπόρος έπιασε, δεν πέρασαν πολλά χρόνια κι υψώθηκαν από την παχιά τούτη γης οι εκκλησίες και τα μοναστήρια, σκεπάστηκαν οι τοίχοι με ζωγραφιές και μωσαϊκά, μέρωσαν οι τραχιές συνήθειες, κι από το Κίεβο ως πάνω το παλιό Νόβγκοροντ φωτίστηκε το πρόσωπο της Ρουσίας [...]

 Στο ίδιο έργο ο Ν. Καζαντζάκης περιγράφει τις εντυπώσεις του όταν αντικρίζει μέσα σε ένα μοναστήρι την "Αγία Τριάδα" του Αντρέι Ρουμπλιόφ:


"... Δρασκελίσαμε το μεγάλο κατώφλι, μπήκαμε στο μοναστήρι. Ανοίξαμε την πόρτα της εκκλησίας, στη μέση της αυλής, μπήκαμε· η Αγία Τριάδα του Ρουμπλιώφ μεμιάς έλαμψε αντίκρα μας στο τέμπλο. Τρεις άγγελοι θρονιασμένοι στο τραπέζι, ήσυχοι, με τα σγουρά μαλλιά τους αναδεμένα με πλατιές κορδέλες, και στρέφουνταν ο ένας στον άλλο, σα να κουβέντιαζαν. Στάθηκα ταραγμένος· είχα πάλι μπροστά μου τη βαθιά, απλή, χωρίς μάταια στολίδια, αιώνια ψυχή του ανθρώπου. Για πρώτη φορά η Αγία Τριάδα μου αποκαλύφθηκε τόσο ανθρώπινη - δηλαδή τόσο θεία - θερμή, δικιά μας, αίμα από το αίμα μας, όχι πια στον απροσπέλαστο ουρανό παρά στην ταπεινή μας τούτη πράσινη γης..."